ALGUNAS NOTAS SOBRE LOS FINALES DE LOS CUENTOS

ALGUNAS NOTAS SOBRE LOS FINALES DE LOS CUENTOS

Los relatos tienen en el olvido a un adversario despiadado. Más los orales aún si cabe. Olvidar significa dejar de recordar cosas que se sabían, conocimientos de los que se tenía conciencia de haberlos poseído y que se han perdido. El olvido es el enemigo de todas las historias, incluso de las de las personas, como bien lo reflejaba Bécquer en su Rima LXVI: “Donde habite el olvido / allá estará mi tumba”. Y también el olvido es un lugar en donde las cosas que van allí, según Petrarca, ni se destruyen ni disminuyen. Eso significa que el olvido es persistente e inalterable, mientras que, por el contrario, la memoria construye, crea, transforma y evoluciona.

Federico Hurtado, Rumbos de la memoria, 2011.

Federico Hurtado, Rumbos de la memoria, 2011.

Para combatir el olvido, hemos recurrido a recordatorios tangibles (monumentos, monolitos o cenotafios) y otros que son más de carácter inmaterial como las celebraciones y los rituales. Igualmente los relatores de cuentos se aferran a procedimientos, como el uso de fórmulas de cierre, para que sus palabras y sus historias no queden arrinconadas y que de esa manera sigan presentes en el recuerdo. Estas fórmulas se utilizan a manera de un conjuro, como quien realiza un hechizo, en un intento de que lo narrado permanezca en la memoria del público. Una simpática rima ayuda mucho y de paso provoca una sonrisa. En castellano, quizás la que más fortuna ha logrado fue “Colorín colorado este cuento se ha acabado”; pero hay más, como “Así que esto pasó, ya mi cuento se acabó”, “Y colorín colorete, el cuento se hizo cohete” o “Como dijo don Fermín, este cuento llegó a su fin”.

Federico Hurtado, El pescador de conjuros, 2011.

Federico Hurtado, El pescador de conjuros, 2011.

Otras veces, para el narrador lo más importante es destacar que los protagonistas, a pesar de todas las vicisitudes sufridas, tendrán un final feliz y una vida más plácida que la que fue narrada. En esos finales destaca la presencia de alimentos cuando no de banquetes y opíparas celebraciones, una manera de compensar la penuria y las estrecheces que el auditorio podía padecer: “Fueron felices y comieron perdices” o “Con pan y pimiento asado, este cuento se ha acabado.”

Federico Hurtado, Mágica creación de las palabras mágicas, 2011.

Federico Hurtado, Mágica creación de las palabras mágicas, 2011.

En una anterior ocasión mencionábamos que muchas veces los narradores querían mantener una distancia con el material literario, subrayando la diferencia entre la ficción y la realidad. Eso, cuando se traslada a los desenlaces de los cuentos, se plasma en fórmulas como: “Y fue cosa de cuento”, “Se acabó el cuento y se lo llevó el viento y se fue por el mar adentro”, “Y todo nuestro relato, mentira” o “Y este cuento se perdió; cuando lo vuelva a encontrar te lo volveré a contar”.

Federico Hurtado, La función debe continuar 2., 2011.

Federico Hurtado, La función debe continuar 2., 2011.

La percepción que tenemos del mundo es por obra de los sentidos confusa e incompleta. Las artes y los artistas intentan descifrarlo construyendo otro semejante, pero que conforme ahora sí una unidad significativa y llena de sentido. Pretendiendo que éste explique y dé sentido al otro. El final del relato es la última pieza de ese conjunto que a manera de rompecabezas el artista ha creado con su imaginación. Para que sirvan de verdad, los cuentos no se deben limitar a ser instructivos y pedagógicos. Deben descubrir algo nuevo, desconocido y mayormente contrario a las opiniones incuestionables por el gran público. Tienen que responder a las cuestiones que se plantean en ellos. Por eso es necesario tener buenas respuestas y mejores preguntas para después de los cuentos. Los finales de los cuentos son nuevos comienzos.

Federico Hurtado, La función debe continuar 5., 2011.

Federico Hurtado, La función debe continuar 5., 2011.

Y acaso porque alguna vez fuimos niños esperando oír una historia para ir a dormir o porque compartimos la curiosidad de del sultán Schariar o porque queríamos ser uno de esos diez jóvenes que huyeron de una Florencia infestada por la peste o porque comprendemos a los que se acercaban al puerto de Nueva York esperando desde Inglaterra noticias de la virtuosa Nell Trent, y porque es la promesa de más historias y porque en la realidad los finales definitivos son difíciles de encontrar, la frase final de los cuentos que más nos gusta es “Pero eso es otra historia”.

Post scríptum: alguien nos indicó que casi todos los libros de su biblioteca finalizaban cuando no empezaban con el índice. Esta es una invención que se la debemos a los árabes. El arcángel Gabriel se le aparece a Mahoma (que no sabía leer ni escribir) para revelarle el Corán. Prodigiosamente, el profeta escribía lo dictado en hojas de palma. Al acabar la redacción empezó con la predicación con escaso resultado. Por eso se enojó con Alá y furioso arrojó los escritos por una montaña. Las hojas fueron recogidas por algunos seguidores fieles que para colocarlos nuevamente en orden confeccionaron un listado en el que se indicaba la posición que le correspondía a cada sura o capítulo.

Federico Hurtado, Índices, 2011.

Federico Hurtado, Índices, 2011.

Post scríptum 2: otra persona nos observó que en su biblioteca, los libros terminaban con el colofón, esa anotación al final de los libros en donde constan los datos del impresor y la fecha de impresión. La palabra proviene del latín colophon y a su vez del griego κολoφών, que significa “final” o “término”, ya que se colocaba en la última hoja. Estrabón en el libro XIV de su Geografía, nos informa que la ciudad de Colofón (situada en Asia Menor, una de las posibles cunas de Homero y hoy desaparecida) poseía una gran fuerza tanto naval como de caballería, hasta el punto de que allí donde había una guerra que no se podía terminar, la ayuda de una de las dos la acabaría y le pondría el punto final, semejante a lo que hacen los colofones con los libros.

Imagen superior: Detalle de Más allá de Federico Hurtado, 2011.

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosokeonhacaiketquabongdalichthidau7m.newskqbdtysokeobongdabongdalufutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbethttps://bsport.fithttps://onbet88.ooohttps://i9bet.bizhttps://hi88.ooohttps://okvip.athttps://f8bet.athttps://fb88.cashhttps://vn88.cashhttps://shbet.atbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩa开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育乐鱼体育亚新体育亚新体育亚新体育爱游戏爱游戏爱游戏华体会华体会华体会IM体育IM体育沙巴体育沙巴体育PM体育PM体育AG尊龙AG尊龙AG尊龙AG百家乐AG百家乐AG百家乐AG真人AG真人<AG真人<皇冠体育皇冠体育PG电子PG电子万博体育万博体育KOK体育KOK体育欧宝体育江南体育江南体育江南体育半岛体育半岛体育半岛体育凯发娱乐凯发娱乐杏彩体育杏彩体育杏彩体育FB体育PM真人PM真人<米乐娱乐米乐娱乐天博体育天博体育开元棋牌开元棋牌j9九游会j9九游会开云体育AG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
Share